Szybki, intensywny i zmieniający się styl życia, problemy w związkach czy brak stabilności związanej z rynkiem pracy — to tylko kilka wybranych powodów, dla których Polki coraz częściej odkładają decyzję o ciąży. Wiele z nas rozpoczyna starania o dziecko dopiero w okolicach czterdziestego roku życia. Czy to jednak nie za późno? Odpowiedź na to pytanie znajdziesz w naszym dzisiejszym artykule.
Płodność po 40. — jak wygląda w praktyce?
Z biologicznego punktu widzenia najlepszy czas na zajście w ciążę i urodzenie dziecka to przedział wiekowy między dwudziestym a trzydziestym rokiem życia. Wówczas szanse na poczęcie wynoszą około 25%. Owulacja po 40-stce z kolei daje pięcioprocentowe szanse na zajście w ciążę; wtedy też występują zdecydowanie większe trudności z utrzymaniem jej. Pierwsza ciąża po 45. roku życia również jest możliwa, jednak mocno powiązana z nieregularną owulacją, która może nie występować w każdym cyklu.
Prawdopodobieństwo ciąży w wieku 48 lat jest praktycznie zerowe — w okolicach pięćdziesiątki kobieta przechodzi bowiem menopauzę i bezpowrotnie traci swoją płodność. British Fertility Society publikuje następujące dane na temat płodności kobiet i mężczyzn — jeżeli przyjmiemy, że w 20. roku kobieta osiąga maksimum swojej płodności, to w wieku 40 lat spada ona do 10%. Określane jest to mianem względnego wskaźnika płodności. W tym samym wieku mężczyźni osiągają średnio około 80-85%.
Czy istnieje szansa na ciążę po 40. roku życia?
Szansa na ciążę w wieku 40 lat zależna jest do wielu czynników, między innymi:
- korzystania z używek (papierosy, alkohol),
- nadwagi lub niedowagi,
- historii menopauzy w rodzinie,
- chorób układu rodnego,
- ewentualnych operacji wykonywanych w miednicy.
Jeśli zdecydujemy się na późne macierzyństwo, wszystkie wątpliwości powinnyśmy omówić ze swoim lekarzem. Pamiętać należy jednak, że ciąża w wieku 40, 42, 44 czy nawet 47 lat znacznie zwiększa ryzyko wystąpienia cukrzycy i nadciśnienia u przyszłej mamy, ale nie tylko. Inne zagrożenia, z jakimi muszą mierzyć się kobiety chcące zajść w ciążę w tym wieku, to na przykład:
- wysokie prawdopodobieństwo poronienia wynoszące aż 40% (w przypadku ciąży po 45. roku zagrożenie to wynosi już 50%),
- nadciśnienie,
- stan przedrzucawkowy,
- cukrzyca ciężarna,
- przedwczesne odklejenie się łożyska,
- urodzenie wcześniaka lub dziecka o niskiej wadze urodzeniowej.
W takich wypadkach również dziecko bardziej narażone jest na różnego rodzaju choroby — stąd też konieczne jest wsparcie lekarza i regularne monitorowanie przebiegu ciąży. Tutaj możesz dowiedzieć się o dziesięciu najważniejszych symptomach owulacji, która jest niezwykle ważna przy planowaniu powiększenia rodziny. Biorąc pod uwagę trudności zajścia w ciążę po 40, roku życia, pomocne w osiągnięciu celu może okazać się zrozumienie własnego ciała i zachodzących w nim zmian. Z tego względu warto dowiedzieć się, jak obserwować swój cykl menstruacyjny oraz czym dokładnie jest termometr owulacyjny.
Komórki jajowe po 40 — poziom rezerwy jajnikowej
Podstawowym wskaźnikiem płodności kobiety po 40-stce jest tak zwana rezerwa jajnikowa, czyli liczba pęcherzyków jajnikowych dających początek przyszłym komórkom jajowym. Każda z nas w momencie przyjścia na świat ma w swoim organizmie komplet takich komórek. Ubywa ich jednak z każdym kolejnym cyklem menstruacyjnym, co w praktyce oznacza, że im jesteśmy starsze, tym nasze szanse na zajście w ciążę maleją.
Jajeczkowanie po 40. roku życia odbywa się bowiem ze starzejącymi się komórkami jajowymi; wtedy też stopniowo wygasają funkcje jajników. Oznacza to, że średnio jakość komórek jajowych maleje, a tym samym rośnie ryzyko wrodzonych wad genetycznych. Po 40. roku życia 45% komórek jajowych jest wolnych od wad genetycznych.
W związku z tym w czasie ewentualnej ciąży dziecko będzie mniej odporne na mutacje genetyczne, które odpowiadają za różnego rodzaju choroby i zaburzenia, na przykład zespół Downa czy autyzm. Zgodnie ze statystyką chorób związanych z genami u dzieci, jeden na czterysta przypadków ma miejsce u kobiet mających trzydzieści lat, a jeden na sto przypadków u pań po czterdziestce.
Poza wiekiem kobiety istnieje znacznie więcej czynników mających bezpośredni wpływ na prawdopodobieństwo zajścia w ciążę. Niezwykle istotna jest faza lutealna, o której dość rzadko się słyszy, a o której z pewnością każda kobieta pragnąca zostać matką powinna wiedzieć. Z tego względu zachęcamy do zapoznania się z artykułem na temat zagnieżdżania się zarodka i wpływu na tę czynność fazy lutealnej.
Owulacja w wieku 40 lat — określenie rezerwy jajnikowej
Rezerwa jajnikowa u kobiet określana jest za pomocą hormonu antymüllerowskiego (AMH), który produkowany jest przez komórki ziarniste pęcherzyków antralnych (predysponowanych do dalszego rozwoju). Określając jego poziom, mamy możliwość:
- wyznaczenia najlepszego czasu na poczęcie dziecka,
- wczesnego wykrycia problemu związanego z wygasaniem funkcji jajników,
- oszacowania czasu, w którym wystąpi menopauza,
- dobrania najlepszej metody leczenia przy ewentualnych problemach z zajściem w ciążę.
Co ważne, w przypadku ciąży po 41., 42., 44. czy 45. roku życia zwiększenie szans na dziecko daje regularne sprawdzanie poziomu innych hormonów, między innymi: LH, FSH, prolaktyny, estradiolu czy progesteronu.
Dni płodne po 40. roku życia — podsumowanie
Pomimo niesprzyjających faktów na temat płodności kobiet po 40-stym lub nawet 45. roku życia wiele z nich zachodzi w ciążę i rodzi zdrowe dzieci. Późne ciąże wymagają szczególnej uważności pod kątem rozwoju płodu. Najpewniejszymi badaniami są USG oraz badania genetyczne. Obecnie bardzo wiele badań można wykonać z krwi bez konieczności amniopunkcji i ryzyka z nim związanego. Zjawisko późnego macierzyństwa (ang. late maternity) staje się coraz bardziej rozpowszechnione w krajach rozwiniętych, szczególnie w Unii Europejskiej. Dzieje się tak głównie ze względu na uwarunkowania społeczne oraz pracę zawodową kobiet.
Z tego względu każda z nas powinna dokładnie obserwować swój cykl, aby w momencie podjęcia decyzji o chęci zajścia w ciążę nie spędzać kolejnych miesięcy na diagnozowaniu możliwych nieprawidłowości w jego przebiegu. Więcej informacji na temat obserwacji cyklu znajdziesz w artykule „Po co i jak obserwować cykl menstruacyjny kobiety?”.
