Każda z nas powinna znać swój organizm oraz cykl menstruacyjny na tyle, aby wiedzieć, kiedy przypadają w nim dni płodne. Dzięki temu będziemy umiały dopasować rytm swojego dnia do naszego samopoczucia i poszczególnych faz cyklu, a w przypadku starania się o dziecko — szybciej osiągniemy cel, na którym tak bardzo nam zależy. Zanim jednak dowiemy się, ile dni trwa owulacja, warto mieć świadomość tego, czym tak naprawdę jest ten proces, kiedy występuje i jak rozpoznać jego objawy.
Jak wygląda cykl menstruacyjny u kobiet?
Od momentu pojawienia się pierwszej miesiączki aż do czasu menopauzy nasz organizm funkcjonuje w cyklach menstruacyjnych składających się z trzech następujących po sobie faz:
- fazy folikularnej,
- owulacji,
- fazy lutealnej.
Prześledźmy zatem, co dzieje się w naszym ciele w czasie każdej z nich.
Faza folikularna
Faza folikularna (lub inaczej proliferacyjna, to jest związana ze zdolnością do rozmnażania się komórek w organizmie) rozpoczyna się od menstruacji (miesiączki), czyli złuszczania się błony śluzowej macicy (w terminologii medycznej jej nazwa to endometrium). Krwawienie trwa zazwyczaj od trzech do pięciu dni i mogą mu towarzyszyć takie dolegliwości, jak na przykład:
- bolesne skurcze podbrzusza,
- bóle głowy,
- zmęczenie,
- senność,
- wahania nastroju,
- nudności,
- biegunka.
Podczas kolejnych dni trwania fazy folikularnej produkcja estrogenów pobudzających ponowne narastanie endometrium jest dużo wyższa. W tym samym czasie dojrzewają i rozwijają się pęcherzyki jajnikowe — to za sprawą zwiększającego się stężenia hormonu folikulotropowego (FSH) odpowiadającego między innymi za właściwe działanie kobiecego układu rozrodczego oraz prawidłowy przebieg cyklu miesiączkowego. Po kilku dniach jeden z pęcherzyków jajnikowych staje się dominującym i tym samym zatrzymuje rozwój pozostałych. Ten największy stanie się pęcherzykiem Graffa.
Owulacja
Owulacja (jajeczkowanie) to jeden z najbardziej kluczowych etapów cyklu menstruacyjnego oraz bardzo ważny proces odnoszący się do kobiecej płodności. Gdy komórka jajowa (oocyt) jest już dojrzała, dochodzi do pęknięcia pęcherzyka Graffa, czyli jej otoczki, w wyniku czego zostaje ona uwolniona. Następnie trafia do jajowodu, w którym dojrzewa i oczekuje na zapłodnienie po kontakcie z plemnikiem. Jeśli do niego nie dojdzie, to po około dwudziestu czterech godzinach, bo tyle średnio żyje komórka jajowa, następuje jej obumarcie.
Faza lutealna
Ostatnia faza cyklu menstruacyjnego — lutealna — rozpoczyna się zaraz po owulacji. W jej trakcie kobiecy organizm przygotowuje się do zagnieżdżenia się komórki jajowej w macicy. Za sprawą działania dwóch hormonów (wspomnianego już FSH oraz LH, to jest lutropiny odpowiadającej za stymulację owulacji) resztki pęcherzyka Graffa przekształcają się w tak zwane ciałko żółte. Produkuje ono progesteron i estrogen, które są niezbędne do implantacji zarodka oraz utrzymania ciąży. W przypadku gdy nie dojdzie do zapłodnienia, ciałko żółte w całości zanika, a błona śluzowa macicy zaczyna się złuszczać — w efekcie czego mamy kolejne krwawienie miesięczne. Jeśli kobieta produkuje niewystarczające ilości progesteronu lub faza lutealna trwa zbyt krótko (mniej niż 10 dni), to istnieje ryzyko wystąpienia niewydolności fazy lutealnej.
Niewydolność dla kobiety starającej się o ciążę oznacza problem z utrzymaniem zarodka w ścianie macicy w pierwszych dniach po zapłodnieniu. Diagnoza niewydolności fazy lutealnej jest bardzo skomplikowana i wymaga wielu miesięcy obserwacji swojego cyklu. Jednocześnie jest przyczyną wielu przypadków obniżonej płodności u pań starających się o dziecko w późniejszym wieku. American Society for Reproductive Medicine przyjęło obserwację podstawowej temperatury ciała jako podstawowe narzędzie do diagnozy tego zaburzenia płodności. Więcej o fazie lutealnej i jej zaburzaniach znajdziesz w artykule pod tytułem „Zagnieżdżanie się zarodka a faza lutealna”.
Kiedy występuje owulacja?
Jeżeli w trakcie całego cyklu miesiączkowego nie doszło do żadnego zaburzenia procesu jajeczkowania, to owulacja powinna przypadać na trzynasty, czternasty bądź piętnasty dzień przed pojawieniem się krwawienia w odstępach co dwadzieścia osiem dni. To jednak teoria, ponieważ w praktyce organizm każdej z nas funkcjonuje inaczej i bardzo często dochodzi do różnego rodzaju przesunięć. Z tego względu termometr owulacyjny, to idealne rozwiązanie, aby dowiedzieć się kiedy dokładnie występuje owulacja. Na regularność cyklu wpływa wiele czynników, takich jak na przykład:
- silny stres,
- problemy ze snem,
- spadek masy ciała,
- zmiana klimatu,
- podróż,
- choroby (najczęściej te o podłożu hormonalnym, na przykład niedoczynność tarczycy, zespół policystycznych jajników czy hiperprolaktynemia).
Przy dłuższym bądź krótszym cyklu menstruacyjnym owulacja niekonieczne wystąpi w jego połowie. Właśnie dlatego tak ważna jest znajomość własnego organizmu, aby mieć świadomość, jak cykl miesiączkowy przebiega u nas.
Po czym możemy rozpoznać owulację?
Istnieje kilka charakterystycznych czynników, dzięki którym jesteśmy w stanie w przybliżeniu określić, że niedługo w naszym organizmie nastąpi proces owulacyjny. Przede wszystkim możemy zaobserwować zmieniającą się wydzielinę z szyjki macicy. Przed owulacją śluz jest lepki i kleisty; nie rozciąga się, a jego kolor może być żółtawy, biały lub mlecznobiały. Śluz owulacyjny z kolei najczęściej porównuje się do surowego białka jajka kurzego — jest gęsty, bardziej ciągnący się i przejrzysty. Dni, w czasie których dochodzi do owulacji, można rozpoznać również po tak zwanych bólach owulacyjnych, które zlokalizowane są w podbrzuszu z prawej bądź lewej strony. Zależy to od tego, z której strony pękł pęcherzyk Graffa i uwolniona została komórka jajowa. Bólowi może towarzyszyć plamienie owulacyjne, czyli wydzielina z krwią. Po czym jeszcze możemy rozpoznać drugą fazę cyklu miesiączkowego?
- Tkliwość i bolesność piersi związana z wysokim poziomem estrogenów w organizmie.
- Zwiększone libido na skutek wejścia w fazę płodną.
- Ogólne zmęczenie i znużenie.
- Podwyższona temperatura ciała (najczęściej o około 0,5 stopnia Celsjusza).
- Zmiany trądzikowe.
Jajeczkowanie — ile trwa?
Zastanawiasz się, ile trwa jajeczkowanie (owulacja)? Sam proces nie jest szczególnie długi — może trwać maksymalnie do 48 godzin. W tym czasie następuje uwolnienie komórki jajowej z dojrzałego pęcherzyka Graffa, która jest gotowa do zapłodnienia. Jej zdolność do tej czynności nie będzie jednak dłuższa niż dwanaście godzin, chociaż samo zapłodnienie możliwe jest jeszcze kilka dni po owulacji, ale też kilka dni przed jej rozpoczęciem. Dzieje się tak dlatego, że plemniki, które znajdą się w drogach rodnych kobiety, mogą spędzić w nich nawet do siedemdziesięciu dwóch godzin — są bowiem znacznie bardziej wytrzymałe niż komórka jajowa.
Właśnie dlatego często uważa się, że czas owulacji trwa około 5-6 dni. W to wliczane są dwa dni przed i jeden lub dwa dni po niej. Cały ten okres nazywany jest dniami płodnymi. Powinny o tym pamiętać przede wszystkim kobiety stosujące naturalne metody antykoncepcji i mieć świadomość tego, że stosunek seksualny odbyty dwa, trzy dni przed owulacją może skutkować zapłodnieniem.
Jak długo trwają dni owulacji i dlaczego są takie ważne?
W czasie drugiej fazy cyklu miesiączkowego (to jest owulacji) mamy możliwość spełnienia swojego marzenia odnoszącego się do poczęcia dziecka. Właśnie dlatego tak ważna jest znajomość swojego organizmu i umiejętność rozpoznawania występujących u nas dni płodnych. Obserwowanie swojego ciała i związanej z nim płodności nauczy nas życia w zgodzie ze sobą i niedenerwowania się tym, że na przykład miesiączka pojawiła się w pierwszym dniu długo oczekiwanego urlopu.
Zachęcamy do tego, aby poszerzać swoją wiedzę na temat kobiecej płodności i owulacji, czytając na przykład jeden z naszych artykułów: „Po co i jak obserwować cykl menstruacyjny kobiety”. Jeśli masz ochotę zobaczyć, jak zmienia się poziom hormonów oraz PTC na wykresie zajrzyj tutaj.
