Śluz szyjkowy w naszym organizmie pełni bardzo ważną funkcję — czasem sprzyja poczęciu dziecka, a czasem utrudnia zapłodnienie. Aby wiedzieć, jak wygląda śluz płodny, należy nauczyć się go rozpoznawać. W dzisiejszym artykule podpowiemy Ci, jak to zrobić, biorąc pod uwagę jego wygląd, strukturę i konsystencję.
Czym jest śluz w cyklu miesiączkowym?
Śluz szyjkowy to naturalna wydzielina z szyjki macicy wytwarzana przez gruczoły znajdujące się w jej błonie śluzowej. Ich aktywność związana jest z kobiecą gospodarką hormonalną. Sam śluz w czasie cyklu jest zmienny — ma różną objętość i konsystencję; inny zapach i kolor. Różnice te wynikają ze stężenia dwóch hormonów ściśle związanych z płodnością kobiety — progesteronu i estrogenu. Na śluz owulacyjny wpływać może także:
- styl życia,
- czystość pochwy,
- dieta,
- zażywane leki,
- zmiana klimatu,
- stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
- poziom stresu.
W ciągu doby gruczoły śluzowe wytwarzają od dwudziestu do sześćdziesięciu miligramów śluzu, a w czasie największej płodności (owulacji) — nawet do sześciuset miligramów. Wówczas największa jest w nim zawartość wody, która może wynosić nawet 98% całego składu. Pozostałe 2% to między innymi: wapń, sód, potas, glukoza czy białko, a w mniejszych ilościach: miedź, żelazo, selen oraz cynk. W śluzie znajdziemy również takie składniki, jak:
- śladowe ilości enzymów (na przykład amylaza),
- niewielką ilość hormonów (prostaglandyny),
- mucynę, która nadaje mu charakterystyczną lepkość.
Jaką rolę odgrywa śluz w trakcie cyklu miesiączkowego?
Często nie zdajemy sobie sprawy, jak ogromne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu ma ta naturalna wydzielina pochwy. Przede wszystkim jest odpowiedzialna za jej nawilżenie i skuteczną ochronę przed infekcjami, ale nie tylko. Doskonale wskazuje nam także dni płodne i niepłodne. W trakcie tych pierwszych stara się ułatwić plemnikom dotarcie do pochwy i przedłużyć ich żywotność. Jeśli dojdzie do zapłodnienia, to tworzy blokadę u ujścia szyjki macicy zwaną czopem śluzowym, który uniemożliwia wypływanie wód płodowych.
W trakcie owulacji ma inny kolor i konsystencję niż w pozostałych fazach cyklu. Śluz pochwowy — podobnie zresztą jak my — jest zmienny i warto wiedzieć, jak wygląda w czasie dni płodnych i niepłodnych, aby mieć pewność, że z naszym organizmem nie dzieje się nic niepokojącego. Aby znacznie lepiej zrozumieć przebieg cyklu miesiączkowego oraz składających się na niego faz polecamy zapoznać się z artykułem, który poświęcony został właśnie tej tematyce.
Rodzaje śluzu w poszczególnych fazach cyklu
Cykl miesięczny u kobiety dzieli się na trzy fazy:
- folikularną (przedowulacyjną),
- owulacyjną (jajeczkowanie),
- lutealną (poowulacyjną).
W fazie folikularnej w naszym organizmie podwyższa się poziom estrogenów. Wtedy to śluz jest rzadki, przejrzysty i ciągnący się; swoją konsystencją przypomina surowe białko jajka kurzego. W tym czasie mamy największe prawdopodobieństwo zajścia w ciążę — stąd taki, a nie inny wygląd śluzu, którego zadaniem jest umożliwienie plemnikom łatwiejsze dotarcie do komórki jajowej. Śluzowi w fazie przedowulacyjnej towarzyszy często uczucie wilgotności w pochwie, które również ma stworzyć idealne warunki dla plemników. Dodatkowo, na tym etapie cyklu miesiączkowego zwiększa się jego ilość, dzięki czemu zapłodnienie staje się dużo łatwiejsze. W każdym kolejnym dniu ilość śluzu szyjkowego będzie wzrastać, aby swój największy poziom osiągnąć w czasie owulacji. Wówczas dominującym hormonem w organizmie kobiet jest progesteron, który ma wpływ na jego wygląd i konsystencję.
Przed menstruacją występuje faza tak zwanej niepłodności poowulacyjnej bezwzględnej, w której śluz najczęściej ma mlecznobiałe lub kremowo-żółte zabarwienie; poza tym jest gęstszy i mniej przejrzysty, przez co utrudnia plemnikom dotarcie do komórki jajowej, ale też świadczy o dniach niepłodnych.
Ostatni rodzaj śluzu, który występuje przed miesiączką, nazywany jest w terminologii medycznej śluzem typu G. Nazwa ta wywodzi się od substancji, która odpowiada za jego produkcję — gestagenu. Śluz poowulacyjny związany jest z niepłodnością. Swoim wyglądem przypomina galaretkę — jest gęsty, nierozciągliwy, zawiesisty i nieprzejrzysty. Zdarza się, że w bezwzględnej fazie bezpłodnej śluz prawie całkowicie zanika.
Niektóre kobiety patrzą na swój cykl w uproszczeniu i dzielą go na fazę ze śluzem (czas płodny) i bez niego (czas bezpłodny). Inne z kolei w trakcie cyklu nie zauważają znaczących zmian w śluzie lub mają go przez cały czas. Taki śluz to tak zwany typ K. W takich wypadkach trudno wyznaczać poszczególne fazy cyklu wyłącznie w oparciu o zmiany w śluzie. Konkretniejszą metodą będzie tutaj obserwacja podstawowej temperatury ciała (PTC), o której więcej przeczytasz w tym artykule.
Czy brak śluzu w cyklu miesiączkowym jest powodem do zmartwień?
Nie zauważasz u siebie typowego dla połowy cyklu miesiączkowego śluzu płodnego? To może być oznaką cyklu bezowulacyjnego, który najczęściej pojawia się u osób:
- mających problemy z tarczycą,
- chorych na anoreksję,
- otyłych,
- z zespołem policystycznych jajników.
Inne objawy, jakie można zaobserwować w przypadku cyklu bez owulacji to obniżone libido czy skąpe krwawienie miesiączkowe lub jego brak. Jeśli niepokoi Cię stan Twojego zdrowia związany z cyklem miesiączkowym, to zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu lub zaufanego ginekologa. Specjalista na pewno nie zbagatelizuje Twojego problemu i będzie wiedział, w jaki sposób pokierować Twoim przypadkiem. Pamiętaj jednak, że cykle bezowulacyjne są całkowicie naturalne u młodych dziewczyn będących przed pierwszą miesiączką oraz kobiet po menopauzie. Przyjmuje się także, że u zdrowej i płodnej kobiety w ciągu roku mogą pojawić się 1-2 cykle bezowulacyjne.
Dlaczego tak ważna jest obserwacja śluzu?
Obserwowanie śluzu w czasie całego cyklu menstruacyjnego jest niezwykle istotne z kilku powodów. Najważniejszym jest pomoc przy planowaniu potomstwa — wygląd, konsystencja, kolor i zapach podpowiedzą nam, kiedy warto współżyć, aby mogło dojść do zapłodnienia. Oprócz tego, jeśli będziemy wiedzieć, jak zmienia się śluz w trakcie cyklu, szybciej zwrócimy uwagę na wszelkie nieprawidłowości mogące wiązać się z infekcją czy zakażeniem drobnoustrojami. W przypadku zauważenia śluzu o nieprzyjemnym i drażniącym zapachu, pienistej konsystencji czy żółto-zielonym kolorze warto poważnie rozważyć wizytę u ginekologa.
Po pierwsze musisz mieć na uwadze, że dzięki prowadzeniu obserwacji swojego ciała jesteś w stanie w porę zareagować na zachodzące niepokojące zmiany, a po drugie bez nich – naturalne planowanie rodziny byłoby utrudnione.
Cykl miesiączkowy a śluz — podsumowanie
Zmiany w strukturze śluzu szyjkowego z pochwy w trakcie owulacji nie zachodzą wyłącznie z powodu stężenia progesteronu i estrogenu w kobiecym organizmie. Wpływają na niego również inne czynniki. Nie na wszystkie mamy wpływ, jednak warto zadbać o te, na które mamy, aby nasza wydzielina mogła spokojnie spełniać swoje funkcje i — jeśli staramy się o dziecko — pomóc nam w tym i poinformować o bezwzględnej fazie lutealnej.
Trudności zajścia w ciążę mogą wynikać z różnorodnych przyczyn, dlatego im większą wiedzę na ten temat mamy, tym łatwiej będzie nam się ustosunkować do istniejących trudności. Z tego względu warto zapoznać się z tematem termometru owulacyjnego oraz kwestii dotyczącej zagnieżdżania się zarodka i niewydolności fazy lutealnej — https://termometrowulacyjny.pl/zagniezdzanie-sie-zarodka-a-faza-lutealna/.
